SARDONYX

SARDONYX

lapis apud Veteres magni nomins, de cuius vocis etymo diximus supra, in voce Sarda. Iosepho primus fuit e XII. iilis lapidibus, qui Aaronis τὴν ἐςςην´ην distinguebant; ut Senioribus Sardius. Eidem Sardonyches fuêre duo lapides soham, in Humerali Sacerdotis summi, Exod. c. 28. v. 9. Πορποῦ???ι, inquit, τὴν ἐπωμίδα σαρδόνυχες δύο κατα τῶ ὤμων ἑκάτεροι τέλος. Ita etiam Aquila, et Hieronym. Ep. de veste Sacerdotali, Sic, cum ex

Ammonitarum metropoli Rabbath, quae Graecis Philadelphia, auream Regis coronam talento gravem et insigni lapide ornatam, abstulisse legitur David, 2 Sam. c. 12. v. 30. multi per numeri enallagen plures intelligunt gemmas, quibus corona haed fuerit interstincta. Sed Iosephus Sardonychem quem in medio habuerit haec corona, maximi pretii: cuius errorem erudite detexit Bochartus, ex ambiguitate vocabuli Moloch, quod in Oriente et Regem et Sardonychen notabat. Neque desunt, qui Sardonychen fuisse gemmam illam, cuius iacturâ Fortunam mitigare voluit Polycrates Tyrannus, statuant; quamvis verius sit, smaragdum fuisse, uti diximus superius. Apud Romanos, primus Sardonyche usus est prior Africanus, teste Plinio l. 37. c. 6. a quo tempore Romanis haec gemma celeberrima fuit. Hinc idem ibid. Claudius Caesar smaragdos induebat et sardonychas. Martialis l. 2. Epigr.

29. v. 1.

Rufe vides illum subsellia prima tenentem,

Cuius et hinc lucet sardonychata manus.

Iuvenalis Sat. 13. v. 139.

----- ----- gemmaque princeps

Sardonyches, loculis quae custoditur eburnis etc.

Neque minus in Syria in pretio fuisse, ex Luciano colligas, in quo Syriae Deae χρυσος τε ἀλλος περίκειται καὶ λίθοι κάρτα περικαλλέες, et aliud aurum circumpositum est, et lapides valde pretiosi; in quibus censentur ὄνυχες οἱ Σαρδῶοι καὶ ὑάκινθοι καὶ σμάραγδοι, sardonyches multae, et hyacinthi et smaragdi. Ut et ex Plurtarch. l. de fluviis, ubi Euphrati adiacere montem Dtimyllum, in quo lapis sardonychae similis nascatur, quo utantur Reges εν τοῖς βασιλείοις, in diadematibus, refert. Est et in India mons Sardonyx, ab argumento dictus, quod in eo multi sardonyches, ut videre est apud Ptol. l. 7. c. 1. et Ctesiam in Indicis, Photio laudatum. Quae gens, quamvis olim neglexerit sardonyches a Romanis tamen postea eos in pretio didicit habere. Plinius, Has Indis non habitas in honore Zenothemis scribit: tantae alias magnitudinis, ut inde capulos factitarent. Etenim constat ibi torrentibus detegi. Et placuisse in nostro orbe imitio, quomam solae prope gemmarum scalptae ceram non auferrent. Persuasimus deinde et Indis, ut ipis quoque iis gauderent. Iam si consulamus Sacros Scriptores, Ioannes, ut Sardii, ita etiam Sardonychis, meninit Apocal. c. 21. v. 20. ubi e fundamentis XII. caelestis illius Hierosolymae, ὁ πέμπτος Σαρδόνυξ, ὁ ἕκτος Σάρδιος, quintum Sardonyx sextum Sardius. Et de Assuero, legitur in Chaldaeo, Estherae c. 1. v. 4. Fodit in Euphratis ripa et ibi reperit sexcentas et octoginta arcas aereas, plenas margaritarum, beryllorum et sandalchin, h. e. Sardonychum etc. Omnium autem optimae Arabicae. Plinius d. l. Nullo sardarum vestigio Arabicae sunt, coeperuntque pluribus hae gemmae coloribus intelligi, radice nigrâ aut caeruleum imitante, aut unguem, creditum enim candido pingi, nec sine quadam spe purpurae, candore in minium transeunte. Item, Arabicae excellunt candore circuli praelucido, atque non gracili, neque in recessu gemmae, aut in deiectu renidente, sed in ipsis umbonibus nitente, praeterea substrato nigerrimo colore. Et quidem hae in montibus reperiebantur, sicut torrentibus detegebantur Indicae, candorem in rubro habentes et utrumque tralucidum, quas Arabicis praeferunt alii. Sed Plinii aevo caecae in pretio erant, h. e. minime tralucentes, quae proin nomen abstulerunt, ut proprie vocarentur Sardonyches etc. Vide Sam. Bochartum, Hieroz. Parte poster. l. 5. c. 7. et Salmas. ad Solin. passim, inprimis p. 558.